Brandbrief ter attentie van Minister Wiebes over Subsidies voor Biomassa

Ter attentie van: 

Wim-Jan Renkema, Voorzitter 

De Vaste Kamercommissie van EZK 

cie.ezk@tweedekamer.nl 

Eric Wiebes Minister van Economische Zaken en Klimaat, en 

Stientje van Veldhoven Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat 

Amsterdam, 03 november 2020 

Betreft: Brandbrief over Biomassa t.a.v. de minister en staatssecretaris van EZK 

Geachte Minister Eric Wiebes en staatssecretaris Stientje van Veldhoven, 

Wij, ondertekenaars van deze brief willen u, samen met ruim 22.000 Nederlanders1, laten weten dat voor u, met de begrotingsbehandeling EZK op 4 en 5 november a.s., het moment is gekomen om zich duidelijk uit te spreken in het kader van de SDE+ subsidies voor de inzet van laagwaardige toepassing van biomassa (hout) voor het opwekken van warmte. In de afgelopen 2,5 jaar is duidelijk geworden dat er in binnen- en vooral ook buitenland2 structurele misstanden plaatsvinden, ontstaan door het groeiend gebruik van houtige biomassa voor warmte en de financiering daarvan. De verwoesting van biodiversiteit en ecosystemen en de schadelijke effecten van de uitstoot door verbranding op de luchtkwaliteit, aangejaagd door de SDE subsidies, zijn onacceptabel. 

Overheidssubsidies spelen hierbij een bepalende en kwalijke rol. In uw kamerbrief van 16 oktober jl. geeft u aan zich hiervan bewust te zijn. Tegelijkertijd doet u met betrekking tot de afbouw van reeds vergunde en nieuwe subsidiebeschikkingen geen uitspraak. Dit omdat u opnieuw aangeeft hierover eerst geïnformeerd te willen worden door een nieuw onderzoek van het PBL. Om deze reden en om de redenen zoals hierboven genoemd, willen wij u nadrukkelijk verzoeken om u komende week, tijdens de aanstaande begrotingsbehandeling EZK, wél expliciet uit te spreken en te reageren op het SER advies met betrekking tot de afbouw van zowel ‘bestaande en nieuwe’ subsidies voor de inzet van houtige biomassa voor biomassaverbranding in NL elektriciteit en warmte. 

Tevens willen wij u verzoeken om de, door de SER geadviseerde, afbouw van subsidies te concretiseren en deze SDE+ subsidie voor verbranding van houtige biomassa per onmiddellijk stop te zetten. Hierbij vragen wij u tevens nadrukkelijk rekenschap te geven van het specifieke advies met betrekking tot ‘reeds vergunde subsidies’: ‘als het afbouwen van subsidies sneller gaat dan bedrijven hebben voorzien, dient de overheid werkgevers te compenseren’. Het is daarom belangrijk dat het kabinet onmiddellijk handelt met betrekking tot initiatieven voor duurzame alternatieven, zoals geothermie, aquathermie en warmtepompen en deze zo snel mogelijk beschikbaar maakt. Klimaatdoelen komen anders in de knel. 

Hieronder lichten wij ons verzoek nader toe binnen de context van de volgende vier deelonderwerpen: 1. Toename CO2 uitstoot op korte en middellange termijn; 2. Opwarming aarde; 3. Misstanden; 4. Publieke opinie: geen draagvlak 

1. Toename CO2 uitstoot op korte en middellange termijn 

In de huidige situatie worden in Nederland en het buitenland jaarlijks met miljarden aan overheidssubsidie miljoenen bomen gekapt en verbrand in biomassacentrales om zogenaamd duurzame energie op te wekken. Inmiddels is echter alom bekend dat biomassa geenszins CO2 neutraal is en de klimaatverandering juist versnelt. De verbranding van hout geeft zelfs meer uitstoot dan bij verbranding van gas (2 keer zoveel) en steenkool (minstens 15% meer). Dit feit wordt door voor- en tegenstanders erkend. Inderdaad kan deze extra uitstoot op termijn weer opgenomen worden door nieuwe aanwas, maar deze termijn is te lang om de opwarming van de aarde te stoppen. Hiervoor is nu een reductie van de CO2 uitstoot nodig. 

2. Opwarming aarde 

Naast de vernietiging van natuur en biodiversiteit door kaalkap en de toename in uitstoot van CO2, zijn ook fijnstof en andere schadelijke stoffen die vrijkomen bij de verbranding van biomassa een bedreiging voor ons, de natuur, de toekomst van onze kinderen en de volksgezondheid. Het RIVM, de GGD’s, het Longfonds, Milieudefensie, en vele nationale en internationale wetenschappers op het gebied van ecologie, energie, klimaat, gezondheid en luchtkwaliteit waarschuwen al geruime tijd voor de gevolgen. Om deze redenen is het cruciaal dat we in de komende 10 jaar alles doen om de uitstoot sterk te verminderen. Door in deze periode in te zetten op biomassa als transitiebrandstof in plaats van op gas, wordt het tegenovergestelde bereikt; de uitstoot zal toenemen in plaats van afnemen. In het zeer optimistische geval dat alle gekapte en verbrande bomen weer duurzaam geplant zouden worden, duurt het nog 40 tot 100 jaar voordat diezelfde uitstoot weer is opgenomen. Deze situatie is onhoudbaar geworden en volstrekt onacceptabel. 

3. Misstanden 

Daarnaast wordt het steeds duidelijker dat de Nederlandse stimuleringssubsidie grote misstanden in het buitenland (o.a. in de VS en de Baltische Staten) veroorzaakt. De mate waarin internationale regels worden nagevolgd en gecontroleerd verschilt van land tot land en werkt illegale kap, kaalkap, corruptie in de keten en veronachtzaming van nationale en Europese natuurbeschermingsregels in de hand. 

4. Publieke opinie: geen draagvlak 

Doordat bovenstaande aspecten van biomassa inmiddels bij het grote publiek bekend zijn is het draagvlak voor biomassa als brandstof in de energietransitie sterk aan het afnemen. En dat terwijl draagvlak een zeer belangrijke vereiste in de energietransitie hoort te zijn, volgens ons en volgens de overheid zelf. Verzoek Om deze redenen verzoeken wij u, met klem om de overheidssubsidie voor biomassaverbranding in kolen- en biomassacentrales onmiddellijk stop te zetten. Wij realiseren ons dat dit grote gevolgen zal hebben voor de klimaatdoelstellingen omdat het ons dwingt de afspraak dat biomassa geen CO2 uitstoot heeft, te heroverwegen en aan te passen in het klimaatakkoord in het licht van de urgentie van de klimaatverandering, de zorg voor de wereldwijde biodiversiteit en de gezondheid van onze bevolking. 

Met vriendelijke groet, 

Dr. Fenna Swart, voorzitter Comité Schone Lucht 

Drs. Maarten Visschers, Leefmilieu 

Drs. Johan Vollenbroek, voorzitter Mobilisation for the Environment 

Deze brandbrief is opgesteld door bovengenoemde auteurs en mede ondertekend door:

I Nederlandse Natuurorganisaties 

1. Greenpeace 2. Comité Schone Lucht 3. Leefmilieu 4. Mobilisation for the Environment 5. Landelijke Werkgroep Houtstook-vrij 6. Landelijke meldpunt bomenkap 7. Fridays For Future Nederland 8. Federatie tegen Biomassacentrales 9. Extinction Rebellion NL 10. Fossielvrij NL 

II Regionale Natuurorganisaties 

11. ANO-Fundatie voor Welzijn en Wetenschap 12. Arnhems Peil 13. Bloei in Arnhem 14. Boomfocus 15. Bomenbrigade Boxtel 16. Bomen Achterhoek 17. Campagne De Grote Transitie 18. Comité Matiging Kapbeleid Slangenburg 19. Duurzaam Dorp Diemen 20. EDSP 21. Fossielvrij Amsterdam 22. Het Groene Hart Brabant. 23. Organisatie EcoVrede. Netwerk 24. Grenzeloos Groen 25. Geen biomassacentrales in Waddinxveen 26. Heerlijkheid de Hare 27. Platform Duurzame en Solidaire Economie: 28. Partij voor de bomen Texel 29. Redactie Bomen en Bos in Arnhem en Omgeving 30. Stichting Groen in Amersfoort 31. Stichting Kritisch Bosbeheer 32. Stichting Ecoplan Natuurontwikkeling 33. Stichting Groen Weert e.o. 34. Stichting Vrijwillig Bosbeheer Noord 35. Stichting Natuurvolgend Bosbeheer 36. Stichting HoutrookVrij 37. Stichting Natuurlijk Achterhoek 38. Stichting Boom en Bosch. 39. Stichting Levensbomenbosch. 40. Tuin van Zeeland 41. Tropism Art & Science Foundation 42. Werkgroep Voetafdruk Nederland 43. Werkgroep Transitie Boxtel 44. Werkgroep Bomen Groningen 45. We love Trees 

III Deskundigen en wetenschappers 

46. Leffert Oldenkamp 47. Jaap Kuper 48. Patrick A. Jansen 49. Mary Booth 50. Rudy Rabbinge 

IV Buitenlandse Natuur- en bosbeschermingsorganisaties 

51. Global Justice Ecology Project 52. Australian Forests and Climate Alliance 53. Biofuelwatch 54. Canopee France 55. Dogwood Alliance 56. Estonian Forest Aid 57. Estonian Fund for Nature 58. Environmental Paper Network International 59. Environment East Gippsland inc 60. EPN 61. Forests, Climate and Biomass Energy Working Group, 62. Fern 63. Pivot Point 64. PFPI 65. Save Estonian Forests 66. South East Region Conservation Alliance (SERCA) 67. Wild Europe 68. Forests, Climate and Biomass Energy Working Group, 69. Fern 70. Pivot Point 71. PFPI 72. Save Estonian Forests 73. South East Region Conservation Alliance (SERCA) 74. Wild Europe

1 Petitie Comite Schone Lucht: https://petities.nl/petitions/stop-per-direct-de-subsidie-op-biomassacentrales-in-nederland

2 Misstanden mbt systematische kaalkap, schending van mensenrechten, gebrek aan transparantie en naleving in de keten van certificering mbt houtimport

3 https://www.ser.nl/nl/Publicaties/advies-biomassa-in-balans